Tag Archives: Postmaster General

ભારત સરકારની અનેક અગ્રણી યોજનાઓને પોસ્ટ ઓફિસ મારફતે મુખ્યત્વે અમલમાં મૂકવામાં આવી છે. ડાક વિભાગ ‘ડિજિટલ ઇન્ડિયા’ અને ‘વિત્તીય સમાવેશન’ની કલ્પનાને સમાજના છેવાડાના વ્યક્તિ સુધી પહોંચાડવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. ઉપરોક્ત લાગણીઓ ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્રના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે 6 મે, 2025ના રોજ નવરંગપુરા મુખ્ય પોસ્ટ ઓફિસ ભવનમાં નવનિર્મિત અમદાવાદ સિટી મંડળ કાર્યાલયના શુભારંભ  પ્રસંગે …

ડાક વિભાગ હવે માત્ર પત્રો પહોંચાડતું સંસ્થાન નથી, પણ દેશની પ્રગતિમાં સક્રિય ફાળો આપતું એક આધુનિક અને ગતિશીલ સંસ્થાન બનવાની દિશામાં આગળ વધી રહ્યું છે. ડિજિટલ યુગમાં ડાક વિભાગ એક બહુવિધ સેવા પ્રદાતા તરીકે ઉભરી રહ્યું છે, જેના દ્વારા અનેક યોજનાઓ અમલમાં મૂકવામાં આવી રહી છે.  ઉપરોક્ત વિચારો સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ પરિક્ષેત્રના પોસ્ટમાસ્ટર …

ડાક વિભાગ હવે માત્ર પત્રો પહોંચાડતું સંસ્થાન નથી, પણ દેશની પ્રગતિમાં સક્રિય ફાળો આપતું એક આધુનિક અને ગતિશીલ સંસ્થાન બનવાની દિશામાં આગળ વધી રહ્યું છે. ડિજિટલ યુગમાં ડાક વિભાગ એક બહુવિધ સેવા પ્રદાતા તરીકે ઉભરી રહ્યું છે, જેના દ્વારા અનેક યોજનાઓ અમલમાં મૂકવામાં આવી રહી છે. ઉપરોક્ત  વિચારો ઉત્તર ગુજરાત …

અમદાવાદના હાથીજણ સ્થિત પીએમ શ્રી શાળા જવાહર નવોદય વિદ્યાલય ખાતે ‘નવોદય વિદ્યાલય સ્થાપના દિવસ’ ની ઉજવણીનું આયોજન કરવામાં આવ્યું . કાર્યક્રમના મુખ્ય અતિથિ ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્રના  પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે પ્રિન્સિપલ શ્રી આર. કે. દીક્ષિત સાથે દીપ પ્રજ્વલન કરીને કાર્યક્રમનો શુભારંભ કર્યો. સ્વાગત ગીત પછી, વિદ્યાર્થીઓએ ગરબા જેવા સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોની સુંદર રજૂઆત કરી, જેમાં આસામી, મણિપુરી અને છત્તીસગઢી લોકનૃત્ય, એરોબિક્સ, સંગીત વાદ્ય પ્રદર્શન અને નાટકનો સમાવેશ થાય છે. નવોદય વિદ્યાલયની પ્રગતિના વિવિધ પાસાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી, જ્યારે ઘણા વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકોએ તેમના અનુભવો વર્ણવ્યા. તેમાં નવોદયના 350 થી વધુ વિદ્યાર્થીઓએ ભાગ લીધો. પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે પણ વિદ્યાર્થીઓને વાર્ષિક રમતગમત પુરસ્કારોથી સન્માનિત કર્યા. મુખ્ય અતિથિ પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું કે ૧૩ એપ્રિલ, ૧૯૮૬ના રોજ બે નવોદય વિદ્યાલયોથી શરૂ થયેલી આ યાત્રા આજે ૬૬૧ પર પહોંચી ગઈ છે. સરકારી સંસ્થા હોવા છતાં, નવોદય વિદ્યાલય આજે ઉત્તમ શિક્ષણ અને સારા પરીક્ષા પરિણામોને કારણે ટોચ પર છે. ‘વસુધૈવ કુટુમ્બકમ’ અને ‘શિક્ષણ માટે આવો, સેવા માટે જાઓ’ ની ભાવનાથી પ્રેરિત, નવોદયમાં જાતિ, સંપ્રદાય અને પ્રદેશથી આગળ ફક્ત રાષ્ટ્રવાદની ભાવના છે. દેશભરમાં નવોદય વિદ્યાલયના 19 લાખથી વધુ ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓનું નેટવર્ક સમાજને નવી દિશા આપવા માટે તૈયાર છે. રાજકારણ, વહીવટ, દવા, એન્જિનિયરિંગ, લશ્કરી સેવાઓથી લઈને વિવિધ વ્યાવસાયિક સેવાઓ, વ્યવસાય અને સામાજિક સેવાઓ સુધી, નવોદય માત્ર ભારતમાં જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં પોતાની ઓળખ બનાવી રહ્યા છે. ‘ચાલો આપણે નવોદય બનીએ’ ની ભાવના સાથે, આજે નવોદય એક બ્રાન્ડ બની ગયું છે. નવોદયના વિદ્યાર્થીઓ સાથે વાતચીત કરતી વખતે, પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું  કે અભ્યાસની સાથે સાથે રમતગમતમાં રસ અને સર્જનાત્મક કુશળતા પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. નવોદય શિક્ષકો, સેવાની ભાવના સાથે કામ કરવાની સાથે, ભારતના સુવર્ણ ભવિષ્યને આકાર આપવાનું કામ કરી રહ્યા છે. યુવાનો આવતીકાલનું ભવિષ્ય છે. શરૂઆતથી જ તેમનામાં તેમની સંસ્કૃતિ, કલા, વારસો અને નૈતિક મૂલ્યો પ્રત્યે રસ પેદા કરીને એક સારા નાગરિકનું નિર્માણ કરી શકાય છે. સોશિયલ મીડિયાના આ અનિયંત્રિત યુગમાં, અભ્યાસ, ચિંતન, સર્જનાત્મક લેખન અને કલાત્મક વૃત્તિની આદત તેમને નકારાત્મકતાથી દૂર રાખશે એટલું જ નહીં પરંતુ તેમના મનમાં સકારાત્મક વિચારો પણ ઉત્પન્ન કરશે. યોગ્ય દિશા અને સારા પ્રયાસો સાથે જેટલી મજબૂત ઇચ્છાશક્તિ હશે, તેટલી જ ઝડપથી સફળતા તમારા માર્ગે આવશે. પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે નવોદયે આપણા વ્યક્તિત્વ અને કારકિર્દીને ઘડવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી છે. જો હું નવોદય વિદ્યાલયમાં ન હોત, તો હું ભાગ્યે જ અહીં સુધી પહોંચી શક્યો હોત. નવોદયે આપણને શીખવ્યું કે સપના ફક્ત જોવામાં આવતા નથી, તેમને જીવવામાં પણ આવે છે  સંઘર્ષ, શિસ્ત અને સમર્પણ સાથે. નવોદય વિદ્યાલય છોડ્યાને લગભગ 31 વર્ષ થઈ ગયા છે, પરંતુ એ જ લગાવ અને નિકટતા હજુ પણ અકબંધ છે. નવોદયે આપણા બધાને ઘણું આપ્યું છે, હવે ‘સમાજને પાછું ચૂકવવાની’ જરૂર છે. ભારતના ઉજ્જવળ ભવિષ્યના નિર્માણમાં નવોદયની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા છે. નવોદય પરિવાર હજુ પણ ખૂબ જ સંયુક્ત છે અને લોકો એકબીજા સાથે હૃદયથી જોડાયેલા છે. સુખ અને દુ:ખમાં તેઓ જે રીતે એકબીજાની સાથે ઉભા રહે છે તે માત્ર આશ્ચર્યચકિત જ નથી કરતું પણ મનમાં ગર્વ પણ પેદા કરે છે પીએમ શ્રી શાળા જવાહર નવોદય વિદ્યાલય, હાથીજણ, અમદાવાદના આચાર્ય શ્રી આર. ના. દીક્ષિતે જણાવ્યું કે નવોદય વિદ્યાલયનું વિઝન મુખ્યત્વે ગ્રામીણ વિસ્તારોના પ્રતિભાશાળી બાળકોને તેમના પરિવારની સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિને ધ્યાનમાં લીધા વિના ગુણાત્મક આધુનિક શિક્ષણ પૂરું પાડવાનું છે, જેમાં સામાજિક મૂલ્યો, પર્યાવરણીય જાગૃતિ, સાહસિક પ્રવૃત્તિઓ અને શારીરિક શિક્ષણ જેવા મહત્વપૂર્ણ ઘટકોનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે ખુશી વ્યક્ત કરી કે આઝમગઢના જીયનપુરમાં આવેલ જવાહર નવોદય વિદ્યાલયના વિદ્યાર્થી શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવ દેશના પ્રથમ નવોદય વિદ્યાર્થીઓમાંના એક હતા જેમને યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશન દ્વારા આયોજિત પ્રતિષ્ઠિત સિવિલ સર્વિસીસ પરીક્ષામાં પ્રથમ પ્રયાસમાં જ પસંદગી મળી, જેનાથી નવોદયના વિદ્યાર્થીઓ આઈ.એ.એસ. અને અન્ય સિવિલ સેવાઓ તરફ પ્રેરિત થયા. કાર્યક્રમનું સંચાલન ધોરણ 12ની વિદ્યાર્થીનીઓ સૌમ્યા ઠાકુર અને શ્રેયા ધંધુકિયાએ, સ્વાગત ભાષણ પ્રિન્સિપાલ શ્રી આર. કે. દીક્ષિતે અને આભાર વિધાન વરિષ્ઠ શિક્ષક શ્રી એ. એન. ચૌધરીએ કર્યું. આ પ્રસંગે તમામ વિદ્યાર્થીગણ અને શિક્ષકમંડળ હાજર રહ્યા.

ડાક ટિકિટ એ કોઈપણ દેશની સભ્યતા, સંસ્કૃતિ અને વારસાના વાહક છે. ડાક વિભાગ દ્વારા ડાક સેવાના ક્ષેત્રમાં ઘણા નવા પગલા લેવામાં આવી રહ્યા છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય યુવાનોમાં સર્જનાત્મકતાના વિકાસની સાથે એ પણ છે કે યુવાનો આ ડાક ટિકિટો દ્વારા વિવિધ સમકાલીન વિષયો, ઘટનાઓ, દેશના વ્યક્તિત્વો, જૈવવિવિધતા વગેરેથી પરિચિત થઈ શકે. શિક્ષણ પ્રણાલીને મજબૂત બનાવવામાં ફિલેટલીનું મહત્વનું યોગદાન છે.ઉત્તર ગુજરાત પરીક્ષેત્રના પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે 29 માર્ચના રોજ ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેનેજમેન્ટ (IIM), અમદાવાદના ઓલ્ડ બિલ્ડીંગ કેમ્પસ ખાતે બે દિવસીય ફિલાટેલિક પ્રદર્શન ‘સ્ટેમ્પ ફિએસ્ટા-2025’નું ઉદ્ઘાટન કરતી વખતે ઉપરોક્ત વિચારો વ્યક્ત કર્યા. પ્રદર્શનમાં રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધી સહિત વિવિધ મહાપુરુષો, ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ, ગુજરાતની સમૃદ્ધ વારસાગત સંસ્કૃતિ હેન્ડલૂમ અને હેરિટેજના પ્રતિક રૂપે તેમજ રામાયણના વિવિધ પાસાઓ પર બહાર પાડવામાં આવેલી ડાક ટિકિટોએ લોકોનું ધ્યાન ખેંચ્યું. આ પ્રસંગે I.I.M, અમદાવાદના વિદ્યાર્થીઓએ સ્ટેમ્પ ફિયેસ્ટાની મુલાકાત લીધી હતી અને વિવિધ સ્ટેમ્પ વિશે જાણકારી મેળવી હતી. ફિલેટ્લી ડિપોઝીટ એકાઉન્ટ, માય સ્ટેમ્પ, દીન દયાલ સ્પર્શ સ્કોલરશીપ સ્કીમ, ઢાઈ અખર લેટર રાઈટિંગ કોમ્પીટીશન વિશે વિગતવાર સમજાવવામાં આવ્યું હતું. માય સ્ટેમ્પ હેઠળ, પોસ્ટેજ સ્ટેમ્પમાં હવે લોકોના ફોટોગ્રાફ્સ પણ હોઈ શકે છે. પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું  કે ડાક ટિકિટ ભૂતકાળને વર્તમાન સાથે જોડે છે. સમાજમાં થઈ રહેલા દૈનિક વિકાસને ડાક ટિકિટોના અરીસામાં સ્પષ્ટપણે જોઈ શકાય છે. ડાક ટિકિટ સંગ્રહ ” કિંગ ઓફ હોબી અને હોબી ઓફ કિંગ ” તરીકે ઓળખાય છે, જેમાં જો કોઈ રસ ધરાવતું હોય, તો તે વિવિધ વિષયો પર …

નારી સર્જન, સન્માન અને શક્તિનનું અનોખુ પ્રતીક છે. નારી આજે માત્ર સશક્ત બનતી નથી, પરંતુ અન્ય લોકોને પણ સશક્ત બનાવી રહી છે. નારીને સમાજમાં તેનું યોગ્ય સ્થાન આપીને જ નવા પરિમાણોનું નિર્માણ કરી શકાય છે. નારી સશક્તિકરણ માટે ટપાલ વિભાગ દ્વારા અનેક સેવાઓ ચલાવવામાં આવી રહી છે. મહિલા સન્માન બચત પત્ર, સુકન્યા સમૃદ્ધિ …

માનનીય પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજી એ બિહારના ભાગલપુરમાં ૨૪ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૫ ના રોજ ‘પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ’ યોજના નો બહુપ્રતીક્ષિત ૧૯ મો હપ્તો બહાર પાડ્યો ત્યારે ખેડૂતોએ અને તેમના પરિવારજનોમાં હર્ષ અને ઉત્સાહ છવાઈ ગયો. પ્રધાનમંત્રીએ એક ક્લિકથી ડીબીટી મારફતે દેશભરના 2.41 કરોડ મહિલાઓ સહિત 9.8 કરોડથી વધુ લાભાર્થી ખેડુતોના બેંક ખાતામાં સીધી રીતે 22 હજાર કરોડથી વધુ રકમ …

મહાશિવરાત્રી પર શિવજીની આરાધના કરવાનો વિશેષ મહિમા છે. દરેક વ્યક્તિ ભગવાન શિવના જ્યોતિર્લિંગ સ્વરૂપના દર્શન કરવા અને આશીર્વાદ સ્વરૂપે પ્રસાદ મેળવવાની ઇચ્છા રાખે છે. પરંતુ કેટલાક ભક્તો ઈચ્છવા છતાં દર્શન કરી શકતા નથી. હવે આવા ભક્તોએ નિરાશ થવાની જરૂર નથી. પોસ્ટ વિભાગની સ્પીડ પોસ્ટ સેવા દ્વારા, લોકો દેશના કોઈપણ ખૂણામાં, ગુજરાતના શ્રી …

સમગ્ર વિશ્વમાં ડાક સેવાઓએ ઘણી લાંબી સફર કરી છે. ભારતનું સૌભાગ્ય છે કે વિશ્વની પ્રથમ હવાઈ ડાક સેવા અહીંથી શરૂ થઈ હતી. ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્ર, અમદાવાદના પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે આ ઐતિહાસિક ઘટના 114 વર્ષ પહેલાં 18 ફેબ્રુઆરી, 1911ના રોજ પ્રયાગરાજમાં બની હતી. યોગાનુયોગ એ વર્ષે કુંભ મેળાનું પણ આયોજન થયું હતું. તે દિવસે ફ્રેન્ચ પાઇલટ મોન્સિયર હેનરી પિકેટે નવો ઇતિહાસ રચ્યો હતો. તેઓ પોતાની સાથે 6,500 પત્રો લઈને પ્રયાગરાજથી નૈની સુધી વિમાનમાં ઉડાન ભરી હતી. વિમાન હેવિલેન્ડ એરક્રાફ્ટ હતું અને તેણે વિશ્વની પ્રથમ સરકારી ડાક વહન કરવાના નવા યુગની શરૂઆત કરી હતી. પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવના જણાવ્યા મુજબ, તે દિવસે ડાક ની ઉડાન જોવા માટે લગભગ એક લાખ લોકો પ્રયાગરાજમાં એકઠા થયા હતા જ્યારે સાંજે 5.30 વાગ્યે એક વિશેષ વિમાને યમુના નદીના કિનારેથી ઉડાન ભરી અને નદી પાર કરીને 15 કિલોમીટરનું અંતર કાપ્યું અને પ્રયાગરાજની બહારની સેન્ટ્રલ જેલની નજીક આવેલા નૈની જંકશન પાસે ઉતર્યું. કાર્યક્રમનું સ્થળ એક કૃષિ અને વેપાર મેળો હતું જે નદીના કિનારે યોજાયો હતો અને તેનું નામ ‘યુપી પ્રદર્શન’ હતું. આ પ્રદર્શનમાં બે ફ્લાઈંગ મશીન પ્રદર્શિત કરવામાં આવ્યા હતા. કેટલાક બ્રિટિશ અધિકારીઓ દ્વારા આ વિમાનની આયાત કરવામાં આવી હતી. તેના જુદા જુદા ભાગો હતા જે સામાન્ય લોકોની હાજરીમાં પ્રદર્શન સ્થળ પર ભેગાં કરવામાં આવ્યા હતા. 114 વર્ષ પહેલા પ્રયાગરાજથી નૈની જંકશન સુધીની હવાઈ સફર માત્ર 13 મિનિટમાં પૂર્ણ થઈ હતી. પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે આ ફ્લાઈટની ઉડાન  માત્ર છ માઈલની હોવા છતાં આ ઘટનાને લઈને પ્રયાગરાજમાં ઐતિહાસિક ઉજવણીનો માહોલ હતો. બ્રિટિશ અને કોલોનિયલ વિમાન કંપનીએ જાન્યુઆરી 1911માં તેનું એક વિમાન પ્રદર્શન માટે ભારતમાં મોકલ્યું હતું, જે સંયોગથી પ્રયાગરાજ પહોંચ્યું ત્યારે કુંભ મેળો પણ ચાલી રહ્યો હતો. તે એવો સમય હતો જ્યારે વિમાન જોવું તો દૂર, બહુ ઓછા લોકોએ તેના વિશે બરાબર સાંભળ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં આ ઐતિહાસિક અવસરે ભારે ભીડ જામે તે સ્વાભાવિક હતું. આ સફરમાં હેનરીએ, ન માત્ર ઈતિહાસ રચ્યો પણ પહેલીવાર આકાશમાંથી દુનિયાનો સૌથી મોટો પ્રયાગ કુંભ પણ જોયો. ભારતીય ડાક સેવાના વરિષ્ઠ અધિકારી શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવના જણાવ્યા અનુસાર, કર્નલ વાય. વિધમે પ્રથમ વખત પોસ્ટલ સત્તાવાળાઓનો સંપર્ક કરીને હવાઈ માર્ગે કેટલીક મેલ બેગ મોકલાવવી હતી, જેને તત્કાલીન ડાક વડાએ ખુશીથી મંજૂરી આપી હતી. મેલ બેગ પર ‘ફર્સ્ટ એર મેઈલ’ અને ‘ઉત્તર પ્રદેશ પ્રદર્શન, અલ્હાબાદ’ લખેલું હતું. તેના પર એક વિમાનની તસવીર પણ પ્રકાશિત કરવામાં આવી હતી. તેના પર પરંપરાગત કાળી શાહીને બદલે મેજેંટા શાહીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આયોજકો તેના વજનને લઈને ખૂબ જ ચિંતિત હતા, જેને પ્લેનમાં સરળતાથી લઈ જઈ શકાય છે. દરેક પત્રના વજન પર પણ પ્રતિબંધ હતો અને સાવચેતીપૂર્વક ગણતરી કર્યા પછી માત્ર 6,500 પત્રોને જ લઈ જવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. પ્લેનને તેના ગંતવ્ય સુધી પહોંચવામાં 13 મિનિટનો સમય લાગ્યો હતો. શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે, જેમણે ભારતમાં ડાક સેવાઓ પર ઘણા લેખો અને પુસ્તક લખ્યા છે, ‘ઇન્ડિયા પોસ્ટ: 150 ગ્લોરિયસ યર્સ’, જણાવ્યું હતું કે આ પ્રથમ એર મેઇલ સેવા માટે વિશેષ ફી છ આના રાખવામાં આવી હતી અને તેમાંથી થતી આવક ઓક્સફર્ડ અને કેમ્બ્રિજ હોસ્ટેલ, અલ્હાબાદને દાનમાં આપવામાં આવી હતી. આ સેવા માટે અગાઉથી પત્રોની ખાસ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. આ માટે પત્રોનું બુકિંગ 18મી ફેબ્રુઆરીના રોજ બપોર સુધી કરવામાં આવ્યું હતું. ઓક્સફર્ડ કેમ્બ્રિજ હોસ્ટેલમાં પત્ર બુકિંગ માટે એટલી ભીડ હતી કે તેની હાલત નાની જીપીઓ જેવી થઈ ગઈ હતી. પોસ્ટલ વિભાગે પણ અહીં ત્રણ-ચાર કર્મચારીઓને તૈનાત કર્યા હતા. થોડા જ દિવસોમાં હવાઈ સેવા માટેના 3,000 પત્રો હોસ્ટેલમાં પહોંચી ગયા. એક પત્રની સાથે 25 રૂપિયાની ટપાલ ટિકિટ જોડાયેલી હતી. પત્રો મોકલનારાઓમાં પ્રયાગરાજની ઘણી પ્રખ્યાત હસ્તીઓ હતી, રાજાઓ અને રાજકુમારો પણ હતા. આજે વિશ્વભરમાં સંદેશાવ્યવહારના ઘણા માધ્યમો છે, પરંતુ પત્રોની જીવંતતાનું પોતાનું અલગ સ્થાન છે. આ પત્રો તેમના સમયના જીવંત દસ્તાવેજો છે. આમાંથી કેટલાક પત્રો સાહિત્યના પાનામાં રૂપાંતરિત થયા. આજે, વિમાન દ્વારા દેશ અને વિશ્વમાં ડાક પહોંચી રહી છે, પરંતુ તેનો ઇતિહાસ કુંભ અને પ્રયાગરાજ સાથે અતૂટ રીતે જોડાયેલો છે. આ પત્રો એવા સમયે વૈશ્વિકરણની વિભાવનાને વ્યાખ્યાયિત કરે છે જ્યારે વિદેશ જવું પણ એક દુઃસ્વપ્ન હતું. હવાઈ મેલ સેવાએ માત્ર પત્રોને જ પાંખો નથી આપી પરંતુ લોકોના સપનાઓને ઉડાન પણ આપી છે. ભારત અને વિદેશ વચ્ચે બનેલી વિવિધ ઐતિહાસિક ઘટનાઓ સાથે જોડાયેલી માહિતી અને પાસાઓને એક સ્થળેથી બીજા સ્થળે પહોંચાડવામાં હવાઈ મેઈલ સેવાનું યોગદાન હંમેશા અવિસ્મરણીય રહેશે.

ભારતીય ડાક વિભાગ લાંબા સમયથી પત્રો અને પાર્સલ તેમજ જીવન વીમા ક્ષેત્રે કામ કરી રહ્યું છે. ૧ ફેબ્રુઆરી, 1884ના રોજ શરૂ થયેલી, ‘પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ’ એ ભારતમાં સરકારી અને અર્ધ-સરકારી કર્મચારીઓ માટે સૌથી જૂની વીમા યોજના છે, જેનો લાભ હવે ખાનગી ક્ષેત્રના વ્યાવસાયિકો અને માન્ય યુનિવર્સિટી/સંસ્થાના તમામ સ્નાતકો/ડિપ્લોમા ધારકો પણ લઈ શકે છે. …