Matribhumisamachar
ભારતનાં રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી દ્રોપદી મુર્મુએ આજે (26 નવેમ્બર, 2024) સંસદ ભવનનાં સેન્ટ્રલ હોલમાં બંધારણને અપનાવવાનાં 75 વર્ષ પૂર્ણ થયાની ઉજવણી કરી હતી.
આ પ્રસંગે બોલતા રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે 75 વર્ષ પહેલા, આ જ દિવસે ‘સંવિધાન સદન’ના આ જ સેન્ટ્રલ હોલમાં બંધારણ સભાએ નવા સ્વતંત્ર દેશ માટે બંધારણ ઘડવાનું બહુ મોટું કાર્ય પૂર્ણ કર્યું હતું. તે દિવસે બંધારણ સભાના માધ્યમથી આપણે ભારતના લોકોઓ આ બંધારણને સ્વીકાર્યું, ઘડ્યું અને સ્વંયને સમર્પિત કર્યું હતું.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે આપણું બંધારણ આપણા લોકશાહી પ્રજાસત્તાકનો મજબૂત પાયો છે. આપણું બંધારણ આપણું સામૂહિક અને વ્યક્તિગત ગૌરવ સુનિશ્ચિત કરે છે.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે આઝાદીના 75 વર્ષ પૂરા થયા પછી, તમામ નાગરિકોએ ‘આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવ’ ઉજવ્યો હતો. આવતા વર્ષે 26મી જાન્યુઆરીએ આપણે પ્રજાસત્તાકની 75મી વર્ષગાંઠ ઉજવીશું. આવી ઉજવણીઓ અમને અત્યાર સુધીની મુસાફરીનો હિસ્સો લેવાની અને આગળની મુસાફરી માટે વધુ સારી યોજના બનાવવાની તકો પૂરી પાડે છે. આવી ઉજવણીઓ આપણી એકતાને મજબૂત બનાવે છે અને બતાવે છે કે રાષ્ટ્રીય લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરવાના આપણા પ્રયત્નોમાં આપણે બધા સાથે છીએ.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે એક અર્થમાં, ભારતનું બંધારણ કેટલાક મહાન લોકો દ્વારા લગભગ ત્રણ વર્ષના વિચાર-વિમર્શનું પરિણામ છે. પરંતુ ખરા અર્થમાં તે આપણા લાંબા સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામનું પરિણામ હતું. તે અનુપમ રાષ્ટ્રીય ચળવળના આદર્શો બંધારણમાં સ્થાપિત થયા. તે આદર્શોને બંધારણની પ્રસ્તાવનામાં સંક્ષિપ્તમાં કેદ કરવામાં આવ્યા છે. તેઓ ન્યાય, સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને બંધુત્વ છે. આ આદર્શોએ યુગોથી ભારતને વ્યાખ્યાયિત કર્યું છે. બંધારણની પ્રસ્તાવનામાં પ્રકાશિત થયેલા આદર્શો એકબીજાના પૂરક છે. સાથે મળીને, તેઓ એક એવું વાતાવરણ બનાવે છે જેમાં દરેક નાગરિકને વિકસિત થવાની, સમાજમાં ફાળો આપવાની અને સાથી નાગરિકોને મદદ કરવાની તક મળે છે.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે આપણા બંધારણીય આદર્શોને કારોબારી, વિધાનસભા અને ન્યાયતંત્ર તેમજ તમામ નાગરિકોની સક્રિય ભાગીદારીથી બળ મળે છે. આપણા બંધારણમાં દરેક નાગરિકની મૂળભૂત ફરજોનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. ભારતની એકતા અને અખંડિતતાનું રક્ષણ કરવું, સમાજમાં સંવાદિતાને પ્રોત્સાહન આપવું, મહિલાઓની ગરિમા સુનિશ્ચિત કરવી, પર્યાવરણનું રક્ષણ કરવું, વૈજ્ઞાનિક અભિગમ કેળવવો, જાહેર સંપત્તિનું રક્ષણ કરવું અને રાષ્ટ્રને ઉચ્ચ સ્તરે લઈ જવું વગેરેનો સમાવેશ નાગરિકોની મૂળભૂત ફરજોમાં કરવામાં આવ્યો છે.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે બંધારણની ભાવના અનુસાર, કારોબારી, ધારાસભા અને ન્યાયતંત્રની જવાબદારી છે કે તેઓ સામાન્ય લોકોના જીવનને વધુ સારું બનાવવા માટે સાથે મળીને કામ કરે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે સંસદ દ્વારા ઘડવામાં આવેલા ઘણા કાયદાઓમાં લોકોની આકાંક્ષાઓને અભિવ્યક્તિ મળી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં થોડાં વર્ષો દરમિયાન સરકારે સમાજનાં તમામ વર્ગો, ખાસ કરીને નબળાં વર્ગોનાં વિકાસ માટે ઘણાં પગલાં લીધાં છે. આવા નિર્ણયોથી લોકોના જીવનમાં સુધારો થયો છે અને તેમને વિકાસની નવી તકો મળી રહી છે. એમને એ જાણીને આનંદ થયો કે સર્વોચ્ચ અદાલતના પ્રયાસોથી દેશનું ન્યાયતંત્ર આપણી ન્યાયપ્રણાલીને વધુ અસરકારક બનાવવા માટે પ્રયાસો કરી રહ્યું છે.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે આપણું બંધારણ એક જીવંત અને પ્રગતિશીલ દસ્તાવેજ છે. આપણા દૂરંદેશી બંધારણ-ઘડવૈયાઓએ બદલાતા સમયની જરૂરિયાતો અનુસાર નવા વિચારોને અપનાવવાની વ્યવસ્થા પૂરી પાડી હતી. આપણે બંધારણ મારફતે સામાજિક ન્યાય અને સર્વસમાવેશક વિકાસ સાથે સંબંધિત ઘણા મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કર્યા છે. એક નવા અભિગમ સાથે આપણે ભારત માટે રાષ્ટ્રોના સમૂહમાં એક નવી ઓળખ પ્રાપ્ત કરી રહ્યા છીએ. આપણા બંધારણના ઘડવૈયાઓએ ભારતને આંતરરાષ્ટ્રીય શાંતિ અને સુરક્ષાને પ્રોત્સાહન આપવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવવા નિર્દેશ આપ્યો હતો. આજે આપણો દેશ એક અગ્રણી અર્થવ્યવસ્થાની સાથે-સાથે ‘વિશ્વબંધુ’ની જેમ આ ભૂમિકા પણ સારી રીતે નિભાવી રહ્યો છે.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે એક સદીના લગભગ ત્રણ-ચતુર્થાંશ ભાગની બંધારણીય યાત્રામાં, રાષ્ટ્ર તે ક્ષમતાઓ બતાવવામાં અને તે સંમેલનો વિકસાવવામાં નોંધપાત્ર હદ સુધી સફળ રહ્યું છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આપણે જે પાઠ શીખ્યા છીએ તે આગામી પેઢીને આપવામાં આવે છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2015થી દર વર્ષે ‘બંધારણ દિવસ’ની ઉજવણીએ આપણાં યુવાનોમાં આપણાં સ્થાપના દસ્તાવેજ બંધારણ વિશે જાગૃતિ વધારવામાં મદદ કરી છે. તેમણે તમામ સાથી નાગરિકોને તેમના આચરણમાં બંધારણીય આદર્શોનું સિંચન કરવા વિનંતી કરી હતી. મૂળભૂત ફરજોને અનુસરો અને વર્ષ 2047 સુધીમાં ‘વિકસિત ભારત’ નું નિર્માણ કરવાના રાષ્ટ્રીય લક્ષ્ય તરફ સમર્પણ સાથે આગળ વધો.
