લોકસભા સ્પીકરે લોકશાહી પ્રક્રિયાને મજબૂત બનાવવા માટે સંસ્થાકીય સમન્વય, નાણાકીય જવાબદારી અને ટેકનોલોજી-સંચાલિત શાસન પર ભાર મૂક્યો

સોમવારે મહારાષ્ટ્ર વિધાન ભવન, મુંબઈ ખાતે લોકસભાના અધ્યક્ષ શ્રી ઓમ બિરલાના હસ્તે ઉદ્ઘાટન કરાયેલા સંસદ અને રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત વિધાનસભાઓની અંદાજ સમિતિઓના અધ્યક્ષોની બે દિવસીય રાષ્ટ્રીય પરિષદ આજે પૂર્ણ થઈ હતી.

સમાપન સત્રને સંબોધતા, લોકસભાના અધ્યક્ષ શ્રી ઓમ બિરલાએ સંસ્થાકીય સુમેળને પ્રોત્સાહન આપવા, નાણાકીય જવાબદારી વધારવા અને લોકશાહી પ્રક્રિયાઓને મજબૂત બનાવવા માટે ટેકનોલોજી-આધારિત શાસન અપનાવવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે જણાવ્યું કે કાર્યક્ષમ નીતિ અમલીકરણ અને નાગરિક-કેન્દ્રિત વહીવટ માટે શાસનના વિવિધ શાખાઓ વચ્ચે સરળ સંકલન મહત્વપૂર્ણ છે. પારદર્શિતા અને નાણાકીય જવાબદારી પર ભાર મૂકતા, અધ્યક્ષે જાહેર ભંડોળનો વિવેકપૂર્ણ ઉપયોગ સુનિશ્ચિત કરવા માટે મજબૂત પદ્ધતિઓ માટે હાકલ કરી હતી. વધુમાં, તેમણે વહીવટી કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવા, વાસ્તવિક સમયની જાહેર સેવા વિતરણને પ્રોત્સાહન આપવા અને ડિજિટલ યુગમાં સુશાસનના મૂલ્યોને સમર્થન આપવા માટે અદ્યતન ડિજિટલ તકનીકોના એકીકરણની હિમાયત કરી હતી.

શાસનમાં જવાબદારી અને નવીનતા પર ભાર મૂકતા જણાવ્યું કે સંસદીય સમિતિઓ, ભલે કેન્દ્રમાં હોય કે રાજ્યોમાં, સરકારનો વિરોધ કરતી નથી, પરંતુ સહાયક અને સુધારાત્મક સાધનો તરીકે કાર્ય કરે છે, રચનાત્મક માર્ગદર્શન આપે છે. સારી રીતે સંશોધન કરેલી ભલામણો આપીને અને કારોબારી અને વિધાનસભા વચ્ચે સેતુ તરીકે કાર્ય કરીને, આ સમિતિઓ પારદર્શક, જવાબદાર અને અસરકારક શાસનમાં ફાળો આપે છે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું. સ્પીકરે સભ્યોને સહયોગ અને જવાબદારીની ભાવના જાળવી રાખવા વિનંતી કરી, સંસદીય લોકશાહીના સ્તંભો તરીકે સમિતિઓની ભૂમિકાને મજબૂત કરી હતી. તેમણે સંસદની અંદાજ સમિતિઓ અને રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો વિધાનસભાઓ વચ્ચે સંકલન માટે પણ હાકલ કરી હતી.

જાહેર ખર્ચમાં મજબૂત સમિતિ દેખરેખ અને ટેકનોલોજી એકીકરણની હિમાયત કરતા, શ્રી બિરલાએ નોંધ્યું કે AI અને ડેટા એનાલિટિક્સ જેવા આધુનિક ટેકનોલોજીકલ સાધનોનો ઉપયોગ કરીને, દેખરેખ પદ્ધતિઓ વધુ ચોક્કસ અને અસરકારક બની શકે છે. તેમણે ખર્ચનું નજીકથી નિરીક્ષણ કરવા માટે જરૂરી સંસાધનો અને ડિજિટલ ક્ષમતાઓ સાથે સમિતિઓને સશક્ત બનાવવા હાકલ કરી, જેનાથી નાણાકીય શિસ્ત મજબૂત બને અને સુશાસનને પ્રોત્સાહન મળે. શ્રી બિરલાએ ભાર મૂક્યો કે જનપ્રતિનિધિઓ, લોકો સાથે તેમના સીધા જોડાણને કારણે, જમીની સ્તરના મુદ્દાઓની ઊંડી સમજ ધરાવે છે અને અર્થપૂર્ણ જોડાણ દ્વારા બજેટ ચકાસણીમાં નોંધપાત્ર વધારો કરી શકે છે.

અંદાજ સમિતિઓએ ખાતરી કરવી જોઈએ કે ખર્ચવામાં આવતો દરેક રૂપિયો લોકોના કલ્યાણ માટે છે, લોકસભા સ્પીકરે ભાર મૂક્યો કે દેશના નાણાકીય સંસાધનોનો કાર્યક્ષમ અને જવાબદારીપૂર્વક ઉપયોગ થવો જોઈએ. તેમણે પુનરોચ્ચાર કર્યો કે અંદાજ સમિતિઓની ભૂમિકા ફક્ત ખર્ચ પર દેખરેખ રાખવાની નથી, પરંતુ સામાજિક ન્યાય અને કલ્યાણ પર ખાસ ભાર મૂકીને કલ્યાણકારી યોજનાઓ સામાન્ય નાગરિક માટે સુસંગત, સુલભ અને અસરકારક છે તેની ખાતરી કરવાની છે. શ્રી બિરલાએ જણાવ્યું હતું કે ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર જેવા ટેકનોલોજી-આધારિત શાસને ચોરી ઘટાડી છે અને ખાતરી કરી છે કે લાભ ઇચ્છિત પ્રાપ્તકર્તાઓ સુધી પહોંચે છે. આ એક એવું ધ્યેય છે જેને અંદાજ સમિતિઓએ સમર્થન આપવાનું ચાલુ રાખવું જોઈએ.

પરિષદના હેતુ અને અસર પર પ્રતિબિંબ પાડતા, શ્રી બિરલાએ કહ્યું કે પ્લેટફોર્મ નાણાકીય શિસ્ત, પારદર્શિતા અને જાહેર જવાબદારી પ્રત્યે કાયદાકીય સંસ્થાઓની સામૂહિક પ્રતિબદ્ધતાની પુનઃપુષ્ટિ કરે છે. શ્રી બિરલાએ સમિતિ પ્રક્રિયા સાથે વ્યાપક જાહેર જોડાણ માટે પણ હાકલ કરી હતી અને લોકશાહી સંસ્થાઓમાં વધુ વિશ્વાસ બનાવવા માટે સમિતિના તારણોના પ્રસારને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. તેમણે સૂચન કર્યું હતું કે વિશેષાધિકાર સમિતિ, અરજી સમિતિ અને મહિલા સશક્તિકરણ સમિતિ જેવી અન્ય સમિતિઓ માટે સમાન પરિષદો યોજવામાં આવે, જેથી આંતર-વિધાયક સંવાદને પ્રોત્સાહન મળે અને શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ અપનાવવામાં આવે. શ્રી બિરલાએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો કે આ પરિષદમાં બનેલી સર્વસંમતિ અને વિચારો વધુ કાર્યક્ષમ, જવાબદાર અને લોકો-કેન્દ્રિત શાસનમાં પરિણમશે.

પરિષદે સર્વાનુમતે છ મુખ્ય ઠરાવો અપનાવ્યા જે અંદાજ સમિતિઓને મજબૂત બનાવવા માટે ભવિષ્યલક્ષી રોડમેપ રજૂ કરે છે.

સમાપન સંબોધન મહારાષ્ટ્રના રાજ્યપાલ શ્રી શ્રી સી.પી. રાધાકૃષ્ણન દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું. રાજ્યસભાના ઉપાધ્યક્ષ શ્રી હરિવંશ અને ભારતીય સંસદના અંદાજ સમિતિના અધ્યક્ષ શ્રી સંજય જયસ્વાલે પણ આ પ્રસંગે સંબોધન કર્યું હતું. મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા પરિષદમાં વિરોધ પક્ષના નેતા શ્રી અંબાદાસ દાનવેએ સ્વાગત સંબોધન કર્યુ હતું અને મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાના ઉપાધ્યક્ષ શ્રી અન્ના દાદુ બનસોડેએ આભારવિધિ કરી હતી. મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા પરિષદના અધ્યક્ષ શ્રી રામ શિંદે, મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાના અધ્યક્ષ શ્રી રાહુલ નારવેકર, ભારતીય સંસદના અંદાજ સમિતિના સભ્યો, રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના વિધાનસભાઓમાં અંદાજ સમિતિના અધ્યક્ષો, મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાના સભ્યો અને અન્ય મહાનુભાવો સમાપન સત્ર દરમિયાન ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

આ પરિષદમાં 23 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના અંદાજ સમિતિઓના અધ્યક્ષો અને સભ્યોએ ભાગ લીધો હતો.

અંદાજ સમિતિની સફરના 75 વર્ષ પૂર્ણ થવાના પ્રસંગે આ પરિષદમાં વિશ્વની સૌથી મોટી લોકશાહીમાં નાણાકીય દેખરેખની સંસ્થાકીય પદ્ધતિઓને મજબૂત બનાવવા અને વહીવટી કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવાના માર્ગો પર ચર્ચા કરવા માટે મુખ્ય હિતધારકોને એકત્ર કરવામાં આવ્યા હતા. આ પરિષદનો વિષય- ‘વહીવટમાં કાર્યક્ષમતા અને અર્થતંત્ર સુનિશ્ચિત કરવા માટે બજેટ અંદાજોની અસરકારક દેખરેખ અને સમીક્ષામાં અંદાજ સમિતિની ભૂમિકા’ હતો.