સંચાર-ક્રાંતિ, માહિતી ટેક્નોલોજી અને નવીનતાની ભાષા તરીકે હિન્દી નવા પરિમાણો બનાવી રહી છે – પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

હિન્દી રાજભાષા હોવા સાથે ભારતની ગૌરવશાળી સાહિત્યિક પરંપરા અને સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાની પ્રતિનિધી ભાષા પણ છે. આ માત્ર સંવાદનું માધ્યમ જ નથી, પરંતુ અમારી સંવેદનાઓ, મૂલ્યો અને ઓળખની અભિવ્યક્તિ છે. વર્તમાન સમયમાં હિન્દીની પહોંચ માત્ર ભારત સુધી મર્યાદિત નથી રહી, પરંતુ આ ભાષાએ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ પોતાની સશક્ત ઉપસ્થિતિ નોંધાવી છે. વિશ્વના અનેક દેશોમાં હિન્દી માત્ર બોલાતી જ નથી, પરંતુ તેને અભ્યાસ કરવામાં અને પ્રશંસા કરવામાં પણ આવે છે. આ ભાષા આપણા હૃદયની ભાવના છે, જે જીવનના દરેક રંગને સહજતાથી વ્યક્ત કરે છે. અમને હિન્દી પર ગર્વ છે, કારણ કે તે માત્ર અમારી માતૃભાષા અને રાજભાષા જ નથી, પરંતુ અમારી સંસ્કૃતિ, સભ્યતા અને આત્મસન્માનનું પ્રતિક પણ છે. તેથી હિન્દીને અપનાવવું, તેનો પ્રયોગ કરવો અને તેના વિકાસમાં સહભાગી બનવું દરેક ભારતીયનું કર્તવ્ય છે. ઉપરોક્ત વિચાર વરિષ્ઠ સાહિત્યકાર તથા ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્ર, અમદાવાદના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણકુમાર યાદવે 29 સપ્ટેમ્બર, 2025ના રોજ પોસ્ટ વિભાગ દ્વારા ક્ષેત્રીય કાર્યાલય, અમદાવાદ ખાતે આયોજિત હિન્દી પખવાડિયાના સમાપન અને પુરસ્કાર વિતરણ સમારોહની અધ્યક્ષતા કરતાં વ્યક્ત કર્યા. આ અવસરે હિન્દી પખવાડિયા દરમિયાન યોજાયેલી વિવિધ સ્પર્ધાના વિજેતાઓને તેમણે પુરસ્કૃત કર્યા.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે હિન્દી પોતાની સરળતા, સુબોધતા અને વૈજ્ઞાનિકતાના કારણે વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી બોલાતી ભાષા બની ચૂકી છે. સમગ્ર વિશ્વમાં 1 અબજ 30 કરોડ લોકો હિન્દી બોલવા અને સમજવા સક્ષમ છે. હજારો વર્ષોથી લોકભાષા અને જનભાષા તરીકે હિન્દી ભારતીય સમાજના વ્યાપક હિસ્સાનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી આવી છે. હિન્દી હવે માત્ર સાહિત્ય અને બોલચાલની ભાષા જ નહીં, પરંતુ વિજ્ઞાન-પ્રૌદ્યોગિકી, સંચાર ક્રાંતિ, માહિતી પ્રૌદ્યોગિકી અને વેપારની મહત્વપૂર્ણ ભાષા બની ગઈ છે. એ જ કારણસર ઑક્સફોર્ડ શબ્દકોશમાં 18 હજારથી વધુ હિન્દી શબ્દોનો સમાવેશ થયો છે. ડિજિટલ યુગમાં વેબસાઇટ્સ, બ્લોગ્સ અને સોશિયલ મીડિયા મારફતે હિન્દીનો પ્રભાવ વધુ વધ્યો છે. હિન્દીની મીઠાશ “વસુધૈવ કુટુંબકમ” ની ભાવનાને મૂર્તિમંત કરે છે અને તેની સરળતામાં ગહન જ્ઞાન સમાયેલું છે. આજના અમૃતકાળમાં હિન્દીને પરિવર્તન અને વિકાસની ભાષા તરીકે નવો આયામ મળ્યો છે. હિન્દીની સૌથી મોટી શક્તિ તેના બોલનારાઓની વિશાળ સંખ્યા છે. હિન્દી માત્ર અમારી માતૃભાષા જ નહીં, પરંતુ રાજભાષા પણ છે. તેથી તેને ફક્ત રાજકીય કાર્યક્રમોમાં મર્યાદિત ન રાખી, આપણી દૈનિક જીવનશૈલીમાં અપનાવવી અને આવતી પેઢીઓને તેના પ્રચાર-પ્રસાર માટે પ્રેરિત કરવી આવશ્યક છે.

સહાયક નિદેશક  (રાજભાષા) શ્રી એમ. એમ. શેખે જણાવ્યું કે પોસ્ટ વિભાગ તરફથી હિન્દી પખવાડિયા દરમિયાન હિન્દી નિબંધ લેખન, હિન્દી કાવ્ય પઠન, હિન્દી વ્યાકરણ, હિન્દી પ્રશ્નોત્તરી, હિન્દીથી અંગ્રેજી અને અંગ્રેજીથી હિન્દી અનુવાદ, હિન્દી અંતાક્ષરી અને તાત્કાલિક ભાષણ જેવી સ્પર્ધાઓનું આયોજન કરવામાં આવ્યું, જેમાં તમામ કર્મચારીઓએ ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લીધો અને હિન્દી પખવાડિયાને સફળ બનાવવા માટે પોતાનો ફાળો આપ્યો.

હિન્દી પખવાડિયા દરમિયાન આયોજિત વિવિધ કાર્યક્રમોના વિજેતાઓને પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે પુરસ્કૃત કર્યા. નિબંધ લેખન સ્પર્ધામાં લોકેશ કુમાવત, હાર્દિક સાલવી, મૌલિક દેસાઈએ ક્રમશઃ પ્રથમ, દ્વિતીય અને તૃતીય પુરસ્કાર મેળવ્યા. પ્રશ્નોત્તરી સ્પર્ધામાં ભરત રેગર, સિદ્ધાર્થ રાવલ, ગૌરીશંકર કુમાવતે પ્રથમ, દ્વિતીય અને તૃતીય સ્થાન મેળવ્યું. અનુવાદ સ્પર્ધામાં ભરત રેગર, રાકેશ જ્યોતિષી અને હાર્દિક સાલવીને ક્રમશઃ પ્રથમ, દ્વિતીય અને તૃતીય પુરસ્કાર મળ્યા. હિન્દી કાવ્ય પઠન સ્પર્ધામાં ભરત રેગરને પ્રથમ, મૌલિક ડાભી અને હાર્દિક સાલવીને દ્વિતીય, જ્યારે યોગેશ રામાનુજને તૃતીય પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો. હિન્દી વ્યાકરણ સ્પર્ધામાં લોકેશ કુમાવતને પ્રથમ, તારાચંદ કુમાવતને દ્વિતીય, જ્યારે સિદ્ધાર્થ રાવલ, ગૌરીશંકર કુમાવત, રામસ્વરૂપ માંગવા અને રવિ રાવતને તૃતીય પુરસ્કાર મળ્યો. તાત્કાલિક ભાષણ સ્પર્ધામાં ગૌરીશંકર કુમાવતને પ્રથમ, યોગેશ રામાનુજ અને હાર્દિક સાલવીને દ્વિતીય, તથા કનૈયાલાલ શર્માને તૃતીય પુરસ્કાર મળ્યો. હિન્દી અંતાક્ષરી સ્પર્ધામાં લોકેશ કુમાવત, દર્શન શ્રીમાલી, દીક્ષિત રામી, કનિકા અગ્રવાલ અને યોગેશ પંચોલીને પ્રથમ પુરસ્કાર મળ્યો. સુશ્રી પાયલ પટેલ, દિપક નાયક, મૌલિક ડાભી, તારાચંદ કુમાવત અને ભરત રેગરને દ્વિતીય પુરસ્કાર મળ્યો. જ્યારે દિનેશ પ્રજાપતિ, દિપક પરમાર, હાર્દિક સાલવી, ધીરેન કુમાર અને અભિષેક પિઠડીયાને તૃતીય પુરસ્કાર મળ્યો.

કાર્યક્રમનું સંચાલન શ્રી ચિરાયુ વ્યાસે કર્યું, સ્વાગત સંબોધન સહાયક નિદેશક શ્રી વી. એમ. વહોરાએ આપ્યું અને આભાર સંબોધન સહાયક નિદેશક (રાજભાષા) શ્રી એમ. એમ. શેખે કર્યું.

કાર્યક્રમમાં સહાયક નિદેશક (રાજભાષા) શ્રી એમ. એમ. શેખ, શ્રી રિતુલ ગાંધી, શ્રી વી. એમ. વહોરા, વરિષ્ઠ લેખાધિકારી સુશ્રી પૂજા રાઠોર, સહાયક લેખાધિકારી શ્રી ચેતન સૈન, શ્રી રામસ્વરૂપ માંગવા, સહાયક અધીક્ષક શ્રી જીનેશ પટેલ, શ્રી રમેશ પટેલ, શ્રી ભાવિન પ્રજાપતિ, શ્રી રોનક શાહ, ડાક નિરીક્ષક શ્રી યોગેન્દ્ર રાઠોડ સહિત તમામ અધિકારી-કર્મચારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા.