Matribhumisamachar
માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયના પ્રેસ ઇન્ફોર્મેશન બ્યુરો (પીઆઈબી)એ ફિલ્મ એન્ડ ટેલિવિઝન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ડિયા (એફટીઆઇઆઇ), પૂણેના સહયોગથી ગોવામાં 55મા ઇન્ટરનેશનલ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલ ઓફ ઇન્ડિયા (આઇએફએફઆઇ)ની સમાંતરે મીડિયા પ્રતિનિધિઓ માટે ‘રિવ્યુઈંગ ફિલ્મ્સઃ ફ્રોમ ક્રિટિકિંગ ટુ રીડિંગ સિનેમા‘ વિષય પર એક આકર્ષક ફિલ્મ પ્રશંસા અભ્યાસક્રમનું આયોજન કર્યું હતું. આ કોર્સનું આયોજન માત્ર ઇફ્ફી મીડિયા પ્રતિનિધિઓ માટે કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં ફિલ્મોની કળા અને હસ્તકલાના વિવિધ પાસાઓની શોધ અને ફિલ્મોને માહિતગાર રીતે વાંચવાનું શીખવાના મહત્વ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું હતું. આ કોર્સનું નેતૃત્વ ડો. ઇન્દ્રનીલ ભટ્ટાચાર્ય, પ્રો. આમલાન ચક્રવર્તી અને પૂણેની એફટીઆઈઆઈની સુશ્રી માલિની દેસાઈ જેવા ઉદ્યોગના નિષ્ણાતો દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.
ભાગ લેનારાઓને પ્રો. ડો. ઇન્દ્રનીલ ભટ્ટાચાર્ય દ્વારા ‘પ્રિન્સિપલ્સ ઓફ ફિલ્મ એનાલિસિસ’ સાથે પરિચય કરાવવામાં આવ્યો હતો. આ પછી પ્રોફેસર અમલન ચક્રવર્તીની આગેવાની હેઠળ ‘એડિટિંગ એઝ અ આર્ટિસ્ટિક ટૂલ’ વિષય પર એક સત્ર યોજાયું હતું. અન્ય એક રસપ્રદ સત્રમાં પ્રા. માલિની દેસાઈએ ‘લાઇટિંગ એઝ અ ડ્રામેટિક ટૂલ’ના મહત્ત્વ વિશે વાત કરી હતી.
પ્રોફેસર અમલન ચક્રવર્તીએ પણ ફિલ્મની પ્રશંસાના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડતા જણાવ્યું હતું કે, “ફિલ્મની પ્રશંસા માત્ર પ્રશંસા વિશે જ નહીં પરંતુ સમજણ વિશે છે. દરેક ફિલ્મ તેના પ્રેક્ષકોને પ્રભાવિત કરવા માટે બનાવવામાં આવી છે. કેટલીક ફિલ્મો તમારી સાથે રહે છે, અને તમારે પૂછવાની જરૂર છે કે શા માટે. “તેમણે ફિલ્મોમાં જડિત ઊંડા સમાજશાસ્ત્રીય અર્થોનું વર્ણન કર્યું હતું, જે ઓસ્કાર 2025, લાપતા લેડિઝ માટે ભારતની સત્તાવાર એન્ટ્રીનું ઉદાહરણ પ્રસ્તુત કરે છે.
પાછળથી પ્રા. ભટ્ટાચાર્યએ ટૂંકી ફિલ્મોના વિશ્લેષણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતું એક ખાસ સત્ર યોજ્યું હતું, જેમાં સહભાગીઓને ટૂંકા સ્વરૂપના સિનેમાના માળખા અને વાર્તા કહેવાની પદ્ધતિઓ વિશે મૂલ્યવાન માહિતી આપવામાં આવી હતી.
એનએફડીસીના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર શ્રી પ્રિતુલ કુમારે સક્રિય ભાગીદારી માટે મીડિયાનો આભાર માન્યો હતો અને ફિલ્મોના પ્રમોશનમાં મીડિયા દ્વારા ભજવવામાં આવતી નોંધપાત્ર ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો હતો. ફિલ્મોને સમજવાના મહત્વ વિશે વાત કરતાં તેમણે જણાવ્યું હતું કે, “ફિલ્મ એપ્રિસિએશન કોર્સ ફિલ્મોની દુનિયામાં ઊંડે સુધી પહોંચવામાં ખરેખર મદદરૂપ થશે, જે મીડિયાને તેમના વિશે સમજવામાં અને લખવામાં સમૃદ્ધ બનાવશે.”
ડાયરેક્ટર જનરલ વેસ્ટ ઝોન, મેસર્સ વેસ્ટ ઝોન, મેસર્સ આઇ એન્ડ બી. સુશ્રી સ્મિતા વત્સ શર્માએ સહભાગીઓને સંબોધતા માહિતી આપી હતી કે ,”આ કોર્સ ભારતભરના મીડિયા માટે ખુલ્લો હતો, જેમાં ગોવાના અને અખિલ ભારતીય પ્રતિનિધિઓનો પણ સમાવેશ થાય છે, કારણ કે મીડિયા સિનેમાની ઉજવણીમાં અને ફિલ્મોને દેશ અને દુનિયામાં લઈ જવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે, અને તેથી આ કોર્સ આઇએફએફઆઈ દરમિયાન અમારા મીડિયા પ્રોફેશનલ્સને સુવિધા આપવા માટે સમય આપવામાં આવ્યો છે.” તેમણે આને શક્ય બનાવવામાં અમૂલ્ય સમર્થન બદલ એફટીઆઈઆઈનો આભાર પણ માન્યો.
પીઆઈબી મુંબઈના જોઈન્ટ ડાયરેક્ટર સૈયદ રબીહશમીએ માત્ર ફિલ્મોની ઉજવણી જ નહીં, પરંતુ તેમની જટિલ વિગતોમાં ઊંડા ઊતરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.
આ પ્રકારની પહેલના મહત્ત્વ વિશે વાત કરતાં પ્રાધ્યાપક માલિની દેસાઈએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, “વિચારોની આપ-લે કરવામાં અને વિશ્વને સિનેમાની કળા સમજવામાં મદદરૂપ થવામાં માધ્યમો મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. અને ફિલ્મ નિર્માતાઓ તરીકે અમે અમારા દ્રષ્ટિકોણને પણ પ્રેક્ષકો સુધી પહોંચાડી રહ્યા છીએ. મીડિયા અને ફિલ્મ નિર્માતાઓ વચ્ચેની આ ક્રિયાપ્રતિક્રિયા – જે બંને ‘સંદેશાવ્યવહાર’ માં છે તે એકબીજાના પરિપ્રેક્ષ્ય વિશેની અમારી સમજણને ખૂબ જ સમૃદ્ધ બનાવે છે. “
આ પહેલની પ્રશંસા કરતા, પત્રકાર અને સહભાગી, સ્ક્રીન ગ્રાફિયાના સુશ્રી હર્ષિતા, જેઓ 1999 થી ઇફ્ફીને આવરી લે છે, તેમણે જણાવ્યું હતું કે “ફિલ્મ પત્રકારોને શિક્ષિત કરવા માટે મંત્રાલય દ્વારા આ એક મહાન પહેલ છે. તેનાથી ફિલ્મો વિશેનું તેમનું જ્ઞાન વિસ્તૃત થશે. હું આશા રાખું છું કે ભવિષ્યની આવૃત્તિઓમાં પણ આ અભ્યાસક્રમનું પુનરાવર્તન કરવામાં આવશે.”
ચાર દાયકાથી આઈએફએફઆઈમાં હાજરી આપી રહેલા પીઢ પત્રકાર શ્રી સત્યેન્દ્ર મોહને જણાવ્યું હતું કે, “હું 1983થી ઇફ્ફીમાં હાજરી આપું છું. આ સત્ર ખૂબ જ માહિતીપ્રદ અને શૈક્ષણિક હતું. તે પત્રકારોને વધુ ઊંડા સ્તરે ફિલ્મોની પ્રશંસા કરવામાં મદદ કરશે, જે 55મી ઇફ્ફીમાં અપાર મૂલ્ય ઉમેરશે.”
આ કાર્યક્રમનું સમાપન વેલેડિક્ટરી સેશન સાથે થયું હતું. અધિવેશનમાં ભાગ લેનારા 30થી વધુ મીડિયા પ્રતિનિધિઓને પ્રમાણપત્રોનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં તેમણે ફિલ્મની પ્રશંસા વિશેની તેમની સમજને આગળ વધારવાના તેમના પ્રયાસોને બિરદાવ્યા હતા.
